Choroby krów - Porażenie poporodowe

Choroba jest następstwem zaburzeń gospodarki mineralnej wapniowo-fosforowej w ciąży lub po porodzie - w okresie laktacji. Charakteryzuje się osłabieniem napięcia mięśni szkieletowych, zapaścią naczyniową i depresją świadomości. U bydła najczęściej chorują wieloródki (3-8 wycieleniach) z wysoką laktacją, w okresie kilku godzin do 2-3 dni po porodzie, czasem objawy mogą wystąpić już przed porodem lub w czasie jego trwania.  Za główną przyczynę porażenia poporodowego uważa się obecnie niedobory żywieniowe, powodujące zmianę stosunku ilościowego wapnia, fosforu i magnezu (Ca : P : Mg) we krwi, co z kolei wywołuje stan zbliżony do narkozy.

Do niedawna sądzono, że schorzenie to rozwija się pod wpływem spadku poziomu Ca i wzrostu poziomu Mg, dziś natomiast szereg prac wskazuje, że w niektórych przypadkach porażenia poporodowego stężenie Ca utrzymuje się w normie lub nawet przewyższa ją (hyperkalcemia), natomiast spada we krwi zawartość fosforu (hipofosfatemia) przy jednoczesnym braku zmian w poziomie magnezu. Bezpośrednią przyczyną schorzenia w aspekcie patofizjologicznym jest niewydolność organizmu do szybkiej mobilizacji rezerw składników mineralnych z kości, w tym przede wszystkim Ca na potrzeby wzmożonej laktacji, na skutek zaburzeń mechanizmów hormonalnych sterowanych za pośrednictwem parathormonu (PTH) i kalcytoniny przy współudziale aktywnego metabolitu witaminy D, tj. 1-25 dihydrocholekalcyferolu.

Dominującymi objawami klinicznymi tego schorzenia są zmiany nerwowe o różnym stopniu nasilenia. W początkowym stadium zauważa się sztywny chód i drżenie mięśni szkieletowych. Następnie stwierdza się charakterystyczne zaleganie. Zwierzęta zwykle leżą na mostku z podkulonymi kończynami, z głową zwróconą do tyłu i opartą o podłoże. W późniejszym okresie przybierają one natomiast pozycję leżącą na boku z głową wyciągniętą do przodu. Ponadto, występują u nich okresowe napady toniczno-kloniczne, czasami o charakterze tężcowego napięcia mięśni kończyn. Obserwuje się też atonię żwacza, brak odłykania i przeżuwania oraz odbijania, a także defekacji. Występuje przy tym mierne wzdęcie żwacza oraz pojawia się wysięk z nozdrzy i duszność. Tętno jest prawie niewyczuwalne, źrenice rozszerzone, przy całkowitym braku ich odruchu. W tym stanie nie leczone zwierzęta padają po upływie kilkunastu godzin do 2 dni od chwili powstania choroby.

Zapobiegać tej chorobie można poprzez podawanie ciężarnym krowom przed porodem:

• witaminy D lub jej metabolitów
• preparatów wapniowych (najlepiej z chlorkiem wapnia)
• kiszonek stabilizujących kwasy nieorganiczne oraz poprzez wpływanie na gospodarkę kwasowo-zasdową krów celem zachowania odpowiedniego stosunku kationów (Na, K, Ca, Mg, NH₄) do anionów (chlorków, siarczanów, fosforanów, wodorowęglanów, organicznych reszt kwasowych) bądź też przez redukcję podaży wapnia z karmą w okresie zasuszania, z wyjątkiem ostatniego tygodnia ciąży, kiedy dochodzi do uaktywnienia się gruczołów mlekowych.

W leczeniu porażenia poporodowego u bydła stosuje się:

• rutynowo - dożylne wlewy preparatów wapniowych
• związki wapnia (CaCl₂) podawane drogą doustną, czasami również poprzez sondę
• przy braku efektów w leczeniu podstawowym, terapię uzupełnia się preparatami zawierającymi również sole fosforu i magnezu.
• w sporadycznych przypadkach dodatkowo środki nasercowe