Francja, Niemcy, Wielka Brytania - różne wizje, różne podejścia

W dobie kryzysu w strefie euro, konfliktów zbrojnych na Wschodzie oraz narastających tendencji odśrodkowych w państwach członkowskich UE – coraz częściej pojawiają się opinie, że Unia stoi na rozdrożu. Towarzyszą im wątpliwości co do tempa i kierunku, w jakim rozwija się Unia. Czy rozbieżne interesy państw-liderów mogą skutkować destabilizacją europejskiego ładu? Raport „Polityka europejska trzech kluczowych państw członkowskich Unii Europejskiej" ukazuje, jaki wpływ na kształt Wspólnoty miała, ma i jaki może mieć Francja, Niemcy i Wielka Brytania. Opracowanie zostało przygotowane przez Fundację Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej.

W każdym z trzech kluczowych krajów UE widoczne są różnice w nastawieniu do Wspólnoty. Dotyczy to nie tylko rządów, kreujących politykę, ale także społeczeństw.

Dotychczas, różnice w postrzeganiu roli UE były czynnikiem stymulującym jej rozwój. Kryzys gospodarczy spowodował jednak wzrost nastrojów antyunijnych, przejawiający się między innymi w bardzo dobrych wynikach wyborczych formacji eurosceptycznych w krajach członkowskich. Ten narastający sceptycyzm wobec Unii stanowi dla autorów raportu „Polityka europejska trzech kluczowych państw członkowskich Unii Europejskiej (Francja, Niemcy, Wielka Brytania)" punkt wyjścia do prezentacji kierunków i celów polityki europejskiej państw-liderów UE oraz ukazania jej korzeni na tle ich powojennej historii.

W rozdziale poświęconym Francji, jego autor, Aleksander Hall wskazuje na fakt, że kraj ten zachowuje największą ostrożność w sprawie dalszego rozszerzania UE. Wynika to nie tylko z niechęci francuskiego społeczeństwa, ale także obawy o pozycję Francji we Wspólnocie. Zdaniem A. Halla Francja, która marzy o Europie – mocarstwie, obawa się, że UE, złożona z państw o zróżnicowanym poziomie rozwoju, a także o odmiennych interesach narodowych, stanie się zupełnie niesterowna.

– Francja nie chce uwikłać siebie, ani UE w konflikty na Bliskim Wschodzie – w przypadku akcesji Turcji – oraz z Rosją – w przypadku wyjścia naprzeciwko aspiracjom Ukrainy i innych państw, których terytoria wchodziły w przeszłości w skład Związku Radzieckiego. Dodatkowo francuskie władze obawiają się utraty przez UE jej tożsamości cywilizacyjnej. Jest to związane głównie ze wzmocnieniem pozycji islamu w Europie w przypadku przyjęcia Turcji do UE – dodaje prof. dr hab. Aleksander Hall, współautor raportu.

Inny stosunek do UE ma natomiast zachodni sąsiad Polski. Jak podkreśla Waldemar Czachur, w Niemczech panuje mocne przekonanie, że Wspólnota jest dla nich najlepszym otoczeniem międzynarodowym. Jednocześnie, w kraju trwa dyskusja na temat roli Niemiec w zjednoczonej Europie.

– Elity niemieckie, świadome siły gospodarczej i politycznej swojego kraju, wyrażają gotowość do wzięcia na siebie większej odpowiedzialności międzynarodowej. Niemcy nie zrezygnują z zasad multilateralizmu i budowania silnej UE, ale jednocześnie dalej będą umacniać w Unii swoje wpływy. Ograniczą jednak przenoszenie kolejnych prerogatyw państwa narodowego na szczebel unijny – tłumaczy dr. hab. Waldemar Czachur, jeden z autorów raportu.

Najwięcej pytań dotyczy jednak polityki zagranicznej i wizji UE, jaką ma Wielka Brytania. Przemysław Biskup w rozdziale poświęconym Zjednoczonemu Królestwu skłania się ku opinii, że w WB panuje konsensus co do hamowania procesu przekazywania kolejnych kompetencji na rzecz Wspólnoty.

– Brytyjski premier otwarcie mówi o wyzwaniach i zagrożeniach, jakie stoją przed UE i dalszym procesem integracji. Chodzi m.in. o kryzys strefy euro, kryzys konkurencyjności gospodarczej UE – w szczególności wobec państw azjatyckich oraz kryzys legitymizacji procesu integracji europejskiej. Dodatkowo, w wyniku obecnego kryzysu systemu partyjnego i wchodzenia skrajnie antyunijnej partii UKIP (United Kingdom Independence Party – Partia Niepodległości Zjednoczonego Królestwa) do głównego nurtu polityki Wielkiej Brytanii, szybko wzrasta poziom eurosceptycyzmu wyrażanego przez brytyjskie partie. Dlatego też, możliwość opuszczenia Wspólnoty przez Wielką Brytanię wydaje się coraz bardziej realna – podsumowuje dr Przemysław Biskup.

Autorzy raportu „Polityka europejska trzech kluczowych państw członkowskich Unii Europejskiej" jednogłośnie podkreślają, że należy bacznie obserwować zmiany jakie zachodzą w polityce zagranicznej liderów UE. To, w jaki sposób i jak szybko będą uwidaczniały się rozbieżne interesy państw członkowskich, może wpłynąć na kształt Unii w przyszłości.

Raport został przygotowany w ramach Forum Inicjatyw Rozwojowych Fundacji EFRWP.

O FIR

Forum Inicjatyw Rozwojowych powstało w celu opracowywania rozwiązań dla zagadnień istotnych z punktu widzenia rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa w Polsce, a także w Unii Europejskiej. W ramach Forum powoływane są zespoły skupiające niezależnych ekspertów i specjalistów. Działalność FIR koncentruje się na projektach badawczych, przygotowywaniu analiz, raportów i opracowań. Forum to również aktywne uczestnictwo w dyskusjach na temat przyszłości obszarów wiejskich, organizacja konferencji i debat.

O EFRWP

Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej jest organizacją pozarządową, działającą na rzecz rozwoju polskiej wsi. Od blisko 25 lat pomaga zmieniać jej wizerunek oraz aktywnie wspiera rozwój społeczno-gospodarczy lokalnych społeczności na terenach wiejskich. Działania EFRWP skupiają się przede wszystkim na wspieraniu inwestycji z zakresu infrastruktury technicznej i rozwoju lokalnych przedsiębiorstw oraz działaniach społecznych skierowanych do osób zamieszkujących obszary wiejskie. Od samego początku istnienia EFRWP aktywnie działa na rzecz edukacji oraz wyrównywania szans dzieci i młodzieży, zamieszkujących wsie i małe miasta.