Jesienne pogorszenie koniunktury rolnej większe od spodziewanego

W czwartym kwartale 2015 r. koniunktura w polskim rolnictwie pogorszyła się. Wartość wskaźnika koniunktury rolnej IRG SGH (IRGAGR) obniżyła się o 4,3 punktu, z poziomu -6,5 pkt. do -10,8 pkt. Zaważył na tym spadek przychodów z produkcji rolnej. Wartość wskaźnika wyrównanych przychodów pieniężnych, jednej z dwóch składowych wskaźnika koniunktury, zmniejszyła się o 6,2 pkt., z poziomu -7,5 pkt. do -13,7 pkt. Wskaźnik zaufania, będący drugą składową wskaźnika koniunktury, obniżył się ledwie o 0,3 pkt, co oznacza, że gospodarstwa rolne nie spodziewają się istotnych zmian warunków prowadzenia działalności rolniczej w kolejnym kwartale. Pogorszenie się koniunktury było oczekiwane, ale jego stopień jest większy od przewidywanego. Utrzymuje się trwające od początku 2014 r. negatywne oddziaływanie czynników cyklicznych. Zarówno wskaźnik ogólny jak i wskaźniki cząstkowe są niższe niż rok temu o, odpowiednio: 6,4, 3,1 i 8,0 pkt. Zbliża się okres zimowego zastoju w rolnictwie i choć przebieg składnika cyklicznego wskaźnika koniunktury zapowiada zbliżający się koniec fazy spadkowej, nie należy spodziewać się odwrócenia się tej tendencji przed nastaniem wiosny.

Pogorszenie koniunktury odnotowano we wszystkich badanych przekrojach, z wyjątkiem gospodarstw położonych w makroregionie południowym. Największe spadki wskaźnika koniunktury zarejestrowano w gospodarstwach największych, o powierzchni pow. 50 ha (o 7,7 pkt.), położonych w makroregionie zachodnim (o 10,9 pkt.), prowadzonych przez rolników młodych, poniżej 30 roku życia (o 4,9 pkt.), z wykształceniem podstawowym lub zasadniczym zawodowym (o 5,4 pkt.).
Wszystkie wskaźniki finansowe gospodarstw rolnych, tj. przychody pieniężne, oszczędności i zadłużenie, pogarszają się. Zła sytuacja finansowa zniechęca rolników do zaciągania kredytów.

Zmniejszają się wydatki na zakup obrotowych środków produkcji roślinnej (saldo odpowiedzi na pytanie o wielkość zakupów nawozów mineralnych spadło o 8,7 pkt., a środków ochrony roślin o 9,1 pkt.), rosną zaś wydatki na produkcję zwierzęcą (saldo zwiększyło się o 13,7 pkt.). Tego typu zmiany w strukturze wydatków obrotowych o tej porze roku nie zanotowano w historii badania prowadzonego przez Instytut. Maleją nakłady inwestycyjne na maszyny i urządzenia rolnicze (odsetek gospodarstw, które je poniosły zmniejszył się o 3,2 pkt. proc.). Nieznacznie natomiast wzrósł odsetek gospodarstw rolnych, które dokonały inwestycji w budynki i budowle – o 1,3 pkt. proc.

Tegoroczna susza dała się we znaki polskim rolnikom. Aż 84,1 % ankietowanych gospodarstw rolnych uznało skutki suszy za dotkliwe lub niekorzystne, a jedynie 2,9 % za nieodczuwalne.

Szczegółowe wyniki w Koniunktura w rolnictwie” IV kwartał 2015 r. Badanie okresowe nr 109 IRG SGH