Koniunktura w rolnictwie - III kwartał 2013

W III kwartale 2013 r. nastąpiła znacząca poprawa koniunktury w polskim rolnictwie. Ogólny wskaźnik koniunktury wzrósł kwartalnie z poziomu -6,5 do -1,2, a względem III kwartału 2012 r. zwiększył swoją wartość aż o 6,2. Na kwartalny wzrost wskaźnika koniunktury składają się znaczny wzrost wskaźnika wyrównanych przychodów pieniężnych (o 11,1) i dość wyraźny spadek wskaźnika zaufania (o 6,0). Wskaźnik koniunktury w dalszym ciągu wznosi się ponad długookresową średnią i bliski jest przebicia się przez symboliczny poziom wartości „0”, który w okresie ostatnich 14 lat pokonał zaledwie trzykrotnie. O umacniającej się dobrej koniunkturze w rolnictwie świadczą również roczne wzrosty obu składowych wskaźnika koniunktury – wskaźnika wyrównanych przychodów pieniężnych o 5,4 i wskaźnika zaufania o 8,0, a także optymistyczne przewidywania rolników. Drugi kwartał z rzędu saldo przewidywań odnośnie do wysokości przychodów pieniężnych i wskaźnik zaufania osiągnęły wartości dodatnie. Niepokoi jedynie spadek wskaźnika zaufania, nadzwyczajny o tej porze roku, który jest wyrazem niepewności i obaw rolników co do przyszłych warunków gospodarowania, mogący zapowiadać niekoniecznie sezonowe osłabienie koniunktury w nadchodzących miesiącach.

Poprawa koniunktury nastąpiła we wszystkich badanych przekrojach gospodarstw rolnych, tj. bez względu na ich wielkość, położenie oraz wiek i wykształcenie głowy gospodarstwa. Największą poprawę koniunktury odnotowano   makroregionie środkowowschodnim, w gospodarstwach dużych (15-50 ha), prowadzonych przez rolników w wieku średnim (46-60 lat) i z wykształceniem wyższym. Poprawie koniunktury nie towarzyszy zmniejszenie zróżnicowania sytuacji rolników. Podobnie jak w poprzednich badaniach, zdecydowanie lepiej radzą sobie gospodarstwa największe (powyżej 50 ha), położone w makroregionie zachodnim, kierowane przez rolników młodych i wysoko wykształconych.

Poprawę koniunktury widać również na poziomie sald poszczególnych pytań lipcowej ankiety. Odnotowano wzrost zakupów obrotowych środków produkcji. Salda zakupowe nawozów mineralnych, pasz treściwych i środków ochrony roślin, choć pozostają ujemne, wzrosły zarówno kwartalnie jak i w porównaniu z II kwartałem ubiegłego roku, szybując ponad długookresowe średnie. Zaobserwowano równieŜ niewielki wzrost inwestycji w budynki i budowle; brak zmiany inwestycji w maszyny i urządzenia.

W ocenie rolników dostępność kredytów preferencyjnych w III kwartale 2013 r. zmniejszyła się. Jednocześnie wyrażają oni większą chęć do zadłużania się, co jest wynikiem poprawy ich sytuacji finansowej, w porównaniu bowiem z II kwartałem br. wzrosły przychody pieniężne i oszczędności gospodarstw rolnych, a ich zadłużenie spadło. Odsetek gospodarstw, które wzięły kredyt na warunkach rynkowych, zwiększył się o prawie 3 %.

Szczegółowe wyniki badania zostały publikowane w wydawnictwie IRG SGH – Badanie okresowe nr 100. II I kwartał 2013/Business Survey in Agriculture. 3rd quarter of 2013