Nadchodzi kolejny sezon jabłkowy

Działalność wielu branż w obecnej sytuacji związanej z globalną epidemią COVID-19 jest postawiona pod znakiem zapytania. Sektor owocowo-warzywny nie jest wyjątkiem. W 2020 roku podczas pierwszej i drugiej fali pandemii, sadownicy musieli sprostać wielu wyzwaniom. Według ekspertów Unii Owocowej, rok 2021 dla producentów owoców i warzyw, będzie kolejnym rokiem poświęconym zdobywaniu nowych rynków i prezentowaniu polskich owoców na arenie międzynarodowej, ale to także kolejny rok borykania się ze stale rosnącymi kosztami w sektorze. Sadownicy mogą także odczuć konsekwencje blokady na Kanale Sueskim. Co jeszcze czeka na sadowników i producentów w sezonie jabłkowym 2021 roku?

 

Wzrost konsumpcji owoców i warzyw

Z ostatnich wyników badań Monitora Konsumpcji przeprowadzonego przez Freshfel Europe, wynika, że z roku na rok mieszkańcy Unii Europejskiej spożywają coraz więcej warzyw i owoców. W 2018 roku ich spożycie netto na mieszkańca w UE w wyniosło 363,76 gramów dziennie. W porównaniu z danymi z 2017 r. obserwujemy 4% wzrost, jednak należy zaznaczyć, że rekomendowana przez WHO dzienna ilość spożywanych warzyw i owoców to 400g. Spośród 28 państw członkowskich UE, mieszkańcy 7 krajów spożywają 400 gramów lub więcej, zgodnie z zaleceniami WHO – Polska jest jednym z tych państw. W 2018 roku średnie spożycie na mieszkańca w Polsce wyniosło 232 i 221 gramów dziennie, co daje łącznie 453 gramów dziennie.

Podczas pandemii zaobserwowano zmianę zwyczajów zakupowych i powrót do większych zakupów. Konsumenci gromadzą zapasy, a w związku z tym rośnie sprzedaż produktów o długim okresie przydatności, takich jak cebula i ziemniaki. Według „Narodowych badań konsumpcji warzyw i owoców” zleconych przez Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw, Polacy nie mają wypracowanych odpowiednich nawyków w kontekście zbilansowanej diety. Według ekspertów, warzywa i owoce powinny stanowić przynajmniej połowę tego, co jemy, jednak jedynie 13% Polaków deklarowało spełnienie tego warunku na początku roku. Ponad połowa Polaków ma zbyt ubogą dietę w warzywa i owoce.

„Mamy nadzieję, że trend wzrostu spożycia owoców i warzyw utrzyma się. Pandemia stała się impulsem do poprawy diety, społeczeństwo zwróciło uwagę na świeże produkty i dietę, u której podstaw znajdują się owoce i warzywa wpływające korzystnie na nasze zdrowie i odporność” – zaznacza Paulina Kopeć, Sekretarz Generalna Unii Owocowej

Rosnące koszty

Ograniczone możliwości eksportu, rosnące koszty produkcji, niedobory siły roboczej, niskie marże, zwiększone koszty pracy i stale rosnące koszty transportu, to utrudnienia, które sprawiają, że pandemia COVID-19 to szczególnie trudny czas dla producentów owoców i warzyw. W czasie pandemii pojawiły się dodatkowe koszty wprowadzonych procedur bezpieczeństwa, a także ograniczenia w handlu i bariery w przemieszczaniu się. Ponadto, w 2021 znowu drożeje prąd. Wzrosty cen są spowodowane wysokimi karami za emisję CO². Prognozy niestety nie są optymistyczne i zakładają dalsze podwyżki cen energii. Dodatkowo, trzeba liczyć się także ze wzrostami cen opakowań, środków ochrony roślin i ubezpieczenia produkcji.

 

Jakie będą ceny jabłek w 2021 roku?

Ceny polskich jabłek są generalnie niższe niż we Włoszech i Francji. Za pożądane odmiany jabłek wysokiej jakości uzyskuje się wyższe ceny. W uzyskaniu wyższych cen zarówno dla producentów, jak i grup producenckich, czy firm prywatnych pomoże prawidłowe zliczanie kosztów przygotowania jabłka do sprzedaży.

Pomimo ogólnej dobrej sytuacji w sektorze świeżych produktów, obserwuje się pewne zakłócenia na rynku przetwórczym. Zauważono stosunkowo wyższy odsetek jabłek niższej jakości i tych uszkodzonych w wyniku ekstremalnych zjawisk pogodowych, które z tego powodu, mogą trafić tylko do przemysłu.

„W lutym zapasy jabłek w chłodniach były o około 50% wyższe od ubiegłorocznych stanów o tej porze roku. Niestety jakość jabłek w chłodniach nie jest zadowalająca i znaczna ich część jest przeznaczana na soki lub innego rodzaju przetwórstwo. Dla podstawowych odmian jabłek, ceny od wielu tygodni są stabilne” – wyjaśnia Dominik Woźniak, Grupa Producentów Owoców Rajpol, Członek Unii Owocowej

Z badań dotyczących konsumpcji wynika, że jabłko pozostaje najpopularniejszym owocem w Polsce. Najbardziej znane odmiany to Idared – według szacunków zajmuje 19% udziału w zbiorach, Szampion, Ligol, Jonagold, Golden Delicious, Gala i Red Jonaprince. Sadownicy wskazują także na atrakcyjność trudniejszej w uprawie Gali Royal, która cieszy się popularnością za granicą. Producenci powinni jednak pamiętać, że popyt na dalekie rynki jest największy w pierwszej połowie sezonu handlu jabłkami, tj. do lutego/marca, zatem nie warto zwlekać ze sprzedażą, gdyż konkurencyjne rynki stanowią dla nas zagrożenie.

Według danych szacunkowych, w sezonie w 2019/20, głównymi rynkami zbytu dla Polski były: Białoruś, gdzie wyeksportowano 149 tys. ton, Egipt – 83 tys. ton oraz Rumunia z wynikiem 67 tys. ton. Ważnymi rynkami zbytu są kraje europejskie. Warto jednak zaznaczyć, że perspektywicznymi rynkami dla Polski stają się kraje Afryki i Azji m.in.: Indie, Wietnam czy Zjednoczone Emiraty Arabskie. Konkurencyjne jednak są dla nas pobliskie dla tych państw rynki Turcji i Iranu, dlatego warto stale podkreślać wyjątkową jakość i walory polskich jabłek.

Jak pogoda wpłynie na tegoroczny sezon?

Od 19 stycznia do 18 lutego 2021 zaobserwowano ekstremalne warunki pogodowe w Europie i pewne nieprawidłowości w wahaniach temperatury. Na terenie Polski występują niedobory opadów atmosferycznych, które długofalowo mogą doprowadzić do suszy. Z 90-dniowej analizy warunków pogodowych w Europie wynika, że polskie obszary sadownicze dotyka deficyt wilgoci w glebie. Susza w sadach może prowadzić do poważnych strat, zatem już dziś sadownicy powinni się do niej odpowiednio przygotować.

Rola organizacji producenckich w sprostaniu wyzwaniom 2021 roku

W dobie pandemii COVID-19, której skutkiem są m.in. niespodziewane, dodatkowe koszty pracy, produkcji i transportu, stowarzyszenia producentów pomagają rolnikom w komunikacji z instytucjami i agendami rządowymi poprzez reprezentowanie ich interesów oraz wypracowywanie rozwiązań i kierowanie postulatów na poziomie krajowym i unijnym. Dzięki udoskonalaniu zaplecza technicznego, rolnicy mogą stale poprawiać wydajność swoich gospodarstw. Organizacje to siła przetargowa rolników podczas negocjacji z innymi podmiotami w sektorze żywnościowym – dużymi sieciami handlowymi i odbiorcami hurtowymi. Unia Owocowa aktywnie działa w kampaniach promocyjnych i edukacyjnych m.in. w inicjatywie #wybieramPOLSKIEjabłka, w ramach której we współpracy z partnerami z branży, UO opracowała Raport „Trendy na polskim rynku sadowniczym 2020”, w którym szczegółowo opisuje obecną sytuację w branży. Uzupełnieniem Raportu jest broszura „Dobrzy sąsiedzi współpracują” w tematyce współpracy sąsiedzkiej jako podstawy do rozwiązywania wspólnych problemów sadowników.