Nowy raport Departamentu Rolnictwa USA na temat przyczyn pogarszającego się stanu zdrowia rodzin pszczelich

Departament Rolnictwa USA (USDA) wraz z Agencją Ochrony Środowiska (EPA) opublikował 2 maja br. kompleksowe sprawozdanie naukowe na temat zdrowia pszczół. Raport ten stwierdza, że nie istnieje jedna, wyłączna przyczyna wymierania rodzin pszczelich, lecz ​​istnieje wiele czynników, które przyczyniają się do pogarszania się stanu zdrowia owadów zapylających. Należą do nich: pasożyty i choroby bakteryjne, problemy genetyczne wśród pszczół, złe odżywianie i niewłaściwe stosowanie pestycydów.

"Pogorszenie się stanu zdrowia pszczół jest złożonym problemem, spowodowanym przez kombinację różnych czynników, a w Agencji Ochrony Środowiska czujemy się zobowiązani do kontynuowania naszej pracy z Departamentem Rolnictwa, naukowcami, pszczelarzami, plantatorami i społeczeństwem w celu rozwiązania tego problemu" powiedział Bob Perciasepe, p.o. dyrektora EPA.

Raport przedstawia najważniejsze wnioski z Narodowej Konferencji w Sprawie Zdrowia Pszczół Miodnych (National Stakeholders Conference on Honey Bee Health), która odbyła się w październiku 2012 roku. Naukowcy z różnych instytucji badawczych zebrali się w celu przedstawienia obecnego stanu wiedzy na temat najważniejszych czynników wpływających na pogarszanie się stanu zdrowia rodzin pszczelich.

Najważniejsze wnioski raportu:

Pasożyty i choroby stanowią zagrożenie dla pszczół miodnych:

• Pasożytnicze roztocze Varroa jest uważane za główny czynnik strat w koloniach pszczelich, zarówno w Stanach Zjednoczonych jak i innych krajach. Jest ono odporne na środki, których używają pszczelarze w celu kontroli roztoczy wewnątrz ula.
• Nowe gatunki wirusów zostały rozpoznane w Stanach Zjednoczonych, niektóre z nich przyczyniają się do masowego wymierania kolonii pszczelich.

Niezbędna jest zwiększona różnorodność genetyczna:

• Amerykańskie kolonie pszczół potrzebują większej różnorodności genetycznej. Zmienność genetyczna przyczynia się do poprawy zjawiska termoregulacji u pszczół (zdolność do utrzymania stałej temperatury ciała nawet jeśli w środowisku jest ona inna), ich odporność na choroby oraz wydajność poza ulem.
• Hodowla pszczoły miodnej powinna opierać się na cechach, takich jak np. zachowanie higieny, które przyczyniają się do lepszej odporności na roztocza Varroa oraz choroby bakteryjne (np. zgnilca amerykańskiego).

Niewystarczająca różnorodność pożywienia rodzin pszczelich:

• Odżywianie ma duży wpływ na długowieczność pszczół. Dieta uboga w składniki odżywcze może sprawić, że rodziny pszczele będą bardziej podatne na choroby bakteryjne i działania pasożytów. Pszczoły potrzebują dobrej pożywki oraz różnorodnych roślin w celu zapewnienia zdrowia kolonii.
• Wszystkie podmioty, które są zainteresowane zdrowiem rodzin pszczelich, powinny rozważyć wspólne działania w dziedzinie gospodarowania gruntami, które miałyby na celu zwiększenie dostępności odpowiednich roślin oraz ochronę populacji pszczelich, poprzez ich odseparowanie od pól, gdzie intensywnie używane są pestycydy.

Istnieje potrzeba lepszej współpracy i wymiany informacji:

• Dotychczas wypracowane najlepsze praktyki związane ze stosowaniem pestycydów i ochroną rodzin pszczelich nie są powszechnie znane wśród przedstawicieli branży rolno-spożywczej. Należy skoordynować komunikację między rolnikami i pszczelarzami, a także stworzyć platformę skutecznej współpracy pomiędzy wszystkimi zainteresowanymi stronami.
• Pszczelarze podkreślają potrzebę dokładnego monitorowania i zgłaszanie wszystkich zdarzeń związanych ze śmiercią pszczół oraz egzekwowania istniejących przepisów.

Konieczne są dodatkowe badania, aby określić ryzyko związane ze stosowaniem pestycydów:

• Najbardziej aktualne pytania badawcze dotyczące pestycydów obecnie odnoszą się do określenia ich rzeczywistego wpływu na pszczoły w warunkach polowych oraz na produktywność rodzin pszczelich.

Anna Tuleja, dyrektor Polskiego Stowarzyszenia Ochrony Roślin, skomentowała wyniki raportu amerykańskich naukowców: „Cieszę się, że powstało takie badanie. Pokazuje ono, że istnieje wiele czynników, które przyczyniają się do strat wśród rodzin pszczelich. Członkowie naszego Stowarzyszenia czują się zobowiązani do aktywnego i lepszego naukowego zrozumienia problemów zdrowotnych pszczół i do dalszych badań tego problemu. W tym celu angażują się w badania nad zwalczaniem warrozy oraz w rozwój siedlisk i pożytków dla pszczół i innych zapylaczy. Od wielu lat opracowują i wdrażają coraz lepsze metody ograniczania ryzyka stosowania środków ochrony roślin. PSOR jest zdania, że najważniejsze działania to  przede wszystkim bezpieczne stosowanie środków zarówno dla środowiska, jak i dla człowieka, wprowadzenie dokładnego i niezależnego systemu monitoringu pestycydów w środowisku oraz obowiązkowe upowszechnianie i promowanie dobrych praktyk w tym zakresie.”