Preparaty poprawiające żyzność gleb

Rosnące znaczenie rolnictwa zrównoważonego i ekologicznych metod uprawy skłania rolników i naukowców do poszukiwania rozwiązań umożliwiających maksymalne ograniczenie stosowania środków chemicznych przy jednoczesnym utrzymaniu wysokich i jakościowo dobrych plonów. Ograniczenie chemicznej ingerencji w agrokulturze przyczynia się także do redukcji negatywnego wpływu produkcji rolnej na środowisko. W tym kontekście niezwykle istotne jest zachowanie równowagi celów produkcyjnych i środowiskowych poprzez stosowanie nawozów w optymalnych dawkach pokrywających potrzeby pokarmowe roślin pomniejszonych o ilości składników pokarmowych dostępnych z innych źródeł. Dlatego właśnie nawozy sztuczne coraz powszechniej zastępuje się preparatami poprawiającymi żyzność gleb, a tym samym znacząco zwiększającymi ilość składników pokarmowych, jakie rośliny mogą czerpać ze źródeł glebowych.

Na rynku dostępne są liczne, nowoczesne preparaty poprawiające jakość gleby, które pod względem funkcji i uzyskiwanego efektu podzielić można na następujące grupy: użyźniacze, polepszacze glebowe, stymulatory gleby oraz efektywne mikroorganizmy. Aby dokonać właściwego wyboru należy zapoznać się z ich przeznaczeniem i możliwym do uzyskania efektem.

Użyźniacze glebowe to produkty zawierające węgiel organiczny, mikroorganizmy oraz makro i mikroelementy. Służą do podnoszenia urodzajności gleby. Zawarte w nich mikroorganizmy inicjują i przyspieszają procesy przetwarzania resztek pożniwnych: słomy, obornika i wraz z minerałami glebowymi tworzą próchnicę – naturalne siedlisko życia gleby oraz magazyn składników pokarmowych dla roślin. Użyźniona gleba pobudza wzrost i rozwój systemu korzeniowego roślin i umożliwia roślinom pobór składników pokarmowych z form wcześniej niedostępnych.

Polepszacze glebowe to przede wszystkim mączki mięsno-kostne pochodzące z utylizacji padłych zwierząt. Od kiedy ich wykorzystanie jako dodatku do paszy zostało zabronione stosowane są do poprawiania właściwości gleby. Celem stosowania polepszaczy jest długotrwałe zasilenie gleby i roślin w fosfor i azot. Dodatkowo na prawidłowy wzrost roślin wpływają dostarczone przez preparat wapń, magnez, siarka i mikroelementy. Mączki mięsno-kostne nie wpływają jednak na strukturę gleby.

Stymulatory gleby to preparaty, które aktywizują procesy biologiczne gleby. Poprzez zwiększenie różnorodności biologicznej i wzrost aktywności mikroorganizmów żyjących w glebie prowadzą do poprawy aktywności fauny, cyklów przemian substancji organicznej, cyklów geochemicznych, struktury fizycznej gleby.

Efektywne mikroorganizmy /EM/ to kompleks kultur pożytecznych mikroorganizmów: bakterii, grzybów i promieniowców. Jest to kompozycja kultur bakteryjnych, którą wprowadza się do agrosystemu w celu przyspieszenia jego biologicznej regeneracji np. procesów próchnicotwórczych. EM niwelują pochodzące z gleby patogeny, przyśpieszają rozkład odpadków i szczątków organicznych, zwiększają dostępność odżywczych składników mineralnych i przydatnych związków organicznych, wiążą azot atmosferyczny. Należy jednak zwrócić uwagę, że stosowanie tej technologii nie jest zamiennikiem innych metod gospodarowania glebą, a może jedynie wzmocnić efekty tych metod. Efektywne mikroorganizmy nie są nawozem, co potwierdza ustawa z dnia 10 lipca 2007 roku o nawozach i nawożeniu.

Poza tym jeśli chodzi o stosowanie mikroorganizmów nie tylko w ramach technologii EM, ale także zawartych w użyźniaczach glebowych, to problem ten jest przedmiotem dyskusji w środowiskach naukowych. Wielu mikrobiologów i gleboznawców twierdzi, że jest to metoda nie tylko niezwykle skuteczna dla poprawy jakości gleby, ale także całkowicie bezpieczna dla ludzi i zwierząt. Jednak coraz częściej słychać zastrzeżenia wskazujące, że wprowadzenie określonych kultur mikroorganizmów do środowiska zamieszkałego przez kultury endemiczne może w dłuższej perspektywie doprowadzić do trudnych do przewidzenia zjawisk. Poza tą kwestią istnieje ryzyko, że wprowadzone do gleby mikroorganizmy nie przeżyją w niej długo.

Który z produktów wybrać, by mieć gwarancję kompleksowości działania, skuteczności oraz pełnego bezpieczeństwa naszych gleb i upraw? Bardzo ciekawym rozwiązaniem wydaję się być zastosowanie innowacyjnego nawozu organicznego o spowolnionym uwalnianiu azotu. Nawóz ten został zakwalifikowany przez IUNG Pułąwy do stosowania w rolnictwie ekologicznym w grudniu ubiegłego roku i w tym sezonie trafi na nasz rynek. Dużą zaletą produktu jest jego wielofunkcyjne działanie. Zaopatruje rośliny w azot, użyźnia glebę i ukorzenia rośliny. Zawarte w nawozie organiczne formy azotu –12,5% i węgla – 40% są stopniowo i całkowicie uwalniane do gleby, a następnie w ciągu sezonu wegetacyjnego efektywnie pobierane przez rośliny i mikroorganizmy glebowe. Nawóz wzbogaca glebę w substancję organiczną, dlatego jest polecany do stosowania szczególnie na glebach ubogich w próchnicę. 5% całkowitego azotu stanowi rozpuszczalny w wodzie azot organiczny, który występuje w formie aminokwasów. Związki te wpływają stymulująco na rozwój systemu korzeniowego roślin, poprawiając ich ukorzenianie.

Jest to jedyny na polskim rynku produkt o tak szerokim spektrum działania.

Fertil to nowa koncepcja doglebowego organicznego nawozu azotowego o spowolnionym uwalnianiu azotu., wyprodukowanego w wysoce zaawansowanym procesie hydrolizy termicznej. Hydroliza termiczna umożliwia uzyskanie nowego typu nawozu o wysokiej zawartości azotu organicznego i węgla, który jest wykorzystywany przez mikroorganizmy żyjące w glebie w strefie korzeniowej rośliny. Stymulowanie aktywności mikrobiologicznej przez ten preparat sprzyja absorpcji składników odżywczych i wspomaga wzrost korzeni szczególnie w pierwszych etapach rozwoju rośliny. Nawóz zwiększa żyzność gleby poprzez poprawę jej  biologicznych, fizycznych i chemicznych właściwości, a także wpływa na poprawę wzrostu i plonowania roślin. Z oferty producenta wynika, że ten produkt spełnia kryteria zrównoważonego i ekologicznego systemu nawożenia. Ponieważ w Polsce został wprowadzony do obrotu kilka miesięcy temu, nasi producenci nie mają jeszcze praktycznych doświadczeń ze stosowaniem tego preparatu. Wydaje się jednak, że jeśli spełni on pokładane w nim nadzieje, szybko stanie się produktem stosowanym na szeroką skalę.

Małgorzata Biały