Przędziorek chmielowiec - kłopotliwy szkodnik w buraku cukrowym

Ciepła i sucha pogoda panująca w naszym kraju w latach ubiegłych sprzyjała aktywności i silnemu rozwojowi populacji przędziorka chmielowca. Szkodnik ten dosyć niespodziewanie zaatakował także plantacje buraka cukrowego. W Polsce centralnej, a szczególnie w rejonie Kujaw, żerowanie szkodnika obserwowane było na większości plantacji i w niektórych przypadkach obejmowało nawet kilka, kilkanaście hektarów.

Szkodnik na plantacji

Przędziorek na plantacje buraka migruje zawsze z przylegających do pola miedz, przydrożnych pasów zieleni i krzewów, niekiedy innych upraw rolniczych czy sadów. Stąd nieomal zawsze pierwsze objawy żerowania szkodnika obserwowane są na obrzeżach pól. W miarę wzrostu liczebności populacji szkodnik przemieszcza się w głąb pola a nierzadko przenoszony jest na dalej położone fragmenty plantacji poprzez wiatr. Pierwsze osobniki przędziorka pojawiają się na buraku już w połowie maja, jednak wtedy nie są dostrzegane przez rolników. Natomiast pierwsze objawy żerowania obserwuje się w drugiej połowie czerwca i na początku lipca.

Objawy żerowania

Na starszych liściach pojawiają się przyżółcenia a tkanka na ich górnej powierzchni lekko się uwypukla. W miarę wzrostu liczebności szkodnika opanowywane są coraz większe fragmenty liści. Powierzchnia tych zaatakowanych nabiera barwy pomarańczowej a następnie brunatnieje i zasycha. Dzieje się tak na skutek wysysania przez przędziorki soków komórkowych. W warunkach suchej i gorącej pogody następuje gwałtowna utrata turgoru i zasychanie rozet liściowych. Patrząc na zaatakowane pole od brzegu ku jego głębiej położonym fragmentom można zaobserwować rośliny w różnych fazach uszkodzenia.

Identyfikacja zagrożenia

Przędziorki zasiedlają dolną stronę liści. Są małe, od 0,2 do 0,45 mm, trudne do dostrzeżenia ze względu na zielonkawy lub zielonkawożółty kolor ubarwienia ciała. Dopiero pod koniec sezonu zimujące samice nabierają barwy pomarańczowoczerwonej. Stąd, by jednoznacznie stwierdzić obecność szkodników na liściach dobrze jest posłużyć się szkłem powiększającym.

Przędziorki wytwarzają delikatny oprzęd, na którym zatrzymują się kurz i drobiny gleby unoszone przez wiatr. Stąd spodnia powierzchnia liści zasiedlonych roślin często sprawia wrażenie zabrudzonej.

Szkodliwość

Brakuje dokładnych danych o wpływie żerowania przędziorka na plon i jakość korzeni buraka. Obserwacje i badania wykonane w TSD IOR-PIB w Toruniu pokazują, że mogą być one znaczące i sięgać ponad 25% plonu oraz ponad 2% w zawartości cukru.

Zwalczanie

W ubiegłych latach chemiczna ochrona buraka przed tym szkodnikiem była niemożliwa. MRiRW dopiero w tym roku rok zezwoliło na czasowe stosowanie (do dnia 30 września) preparatu Ortus 05 SC. Preparat powinien być zastosowany w dawce 1,5 do 2,0 l/ha. Skuteczność zwalczania szkodnika zależy od techniki wykonania oprysku, bowiem ciecz użytkowa musi dotrzeć na dolną powierzchnię liści. Dlatego konieczne jest stosowanie większej ilości wody (400 l/ha), rozpylaczy dwustrumieniowych i podwyższonego ciśnienia (6 barów). Efektywna ochrona buraka cukrowego przed tym szkodnikiem jest bardzo trudna. Główną tego przyczyną jest konieczność dotarcia z cieczą opryskową pod powierzchnię liści. Aby wspomóc spływanie cieczy użytkowej pod liście zaleca się dodatek zwilżacza Slippa w stężeniu 0,05%. Okres karencji dla preparatu Ortus 05 SC w buraku cukrowym został ustalony na 28 dni.

W bieżącym roku migracje i szkodliwość przędziorków zostały ograniczone przez chłodniejszą i bardziej wilgotna pogodę.