Przygotowanie pola do siewu kukurydzy

Odpowiednie przygotowanie pola do siewu jest podstawowym zabiegiem agrotechnicznym w uprawie kukurydzy oraz innych gatunków rolniczych. Prawidłowa struktura gleby oraz optymalna dostępność składników pokarmowych przyczyniają się do szybkich i wyrównanych wschodów roślin, przez co zwiększają się szansę na uzyskanie zadowalających plonów.

Przygotowania do uprawy kukurydzy należy rozpocząć od wyboru odpowiedniego stanowiska. Roślina ta nie ma wysokich wymagań dotyczących stanowiska, ale nie najlepiej toleruje gleby ciężkie, podmokłe, zimne i nadmiernie przesuszone. Dużo lepiej udaje się natomiast na glebach średnich, lekkich i torfowych o uregulowanych odczynie i stosunkach wodnych. Najlepszymi roślinami przedplonowymi dla kukurydzy są ziemniaki lub buraki uprawiane na oborniku, rośliny strączkowe i motylkowate. Gorszym przedplonem są zboża, ponieważ przyczyniają się do pogorszenia właściwości fizyko-chemicznych gleby, pozostawiają po sobie niewiele resztek pożniwnych i mogą przyczyniać się do wzrostu poziomu zachwaszczenia. W praktyce są one jednak najczęstszym przedplonem dla kukurydzy, dlatego ważne jest, aby kompensować ich wpływ za pomocą nawożenia organicznego.

Sposób uprawy roli pod kukurydzę jest stosunkowo prosty i zależy od rodzaju przedplonu. Po zbiorze zbóż oraz mieszanek zbożowo-strączkowych wykonujemy podorywkę, a następnie kilkukrotne bronowanie w celu zniszczenia chwastów oraz orkę zimową. Po roślinach okopowych z reguły wyrównujemy tylko powierzchnię pola i wykonujemy orkę głęboką. Natomiast po roślinach motylkowatych i trawach przeprowadzamy talerzowanie i orkę zimową. Kukurydza stosunkowo dobrze znosi również uprawę w monokulturze. Należy jednak pamiętać, iż długotrwały brak zmianowania może doprowadzić do tak zwanego „zmęczenia” gleby, polegającego na pogorszeniu jej właściwości fizyko-chemicznych, wyczerpaniu określonych składników pokarmowych oraz nasileniu występowania patogenów wywołujących choroby i szkodniki, co w rezultacie przyczynia się do stopniowego obniżania poziomu plonowania.

Wiosenne zabiegi uprawowe mają na celu wyrównanie powierzchni pola, uzyskanie korzystnej struktury gruzełkowatej gleby, zabezpieczenie rezerw wody zgromadzonej w okresie zimy oraz wymieszanie nawozów z wierzchnią warstwą gleby. Należy je przeprowadzić możliwie jak najwcześniej, kiedy tylko warunki wilgotnościowe na to pozwolą, tak aby uniknąć głębokich kolein po kołach ciągników i maszyn niszczących strukturę gleby. Zabiegi te należy wykonać płytko, aby nie spowodować nadmiernego rozpylenia i przesuszenia roli. W ich efekcie następuje przerwanie parowania, które przyczynia się do szybszego ogrzewania się gleby. Na glebach lekkich należy wykonać bronowanie broną zębową ciężką lub zestawem bron zębowych z wałem strunowym. Nie zaleca się stosowania narzędzi i maszyn aktywnych ze względu na ryzyko nadmiernego spulchnienia i przesuszenia roli. Z kolei na glebach średnich i ciężkich bronowanie należy zastąpić włókowaniem. Coraz bardziej powszechne staje się stosowanie różnego rodzaju agregatów uprawowych, które łącząc w sobie działanie kilku oddzielnych narzędzi pozwalają na odpowiednie doprawienie pola i uzyskanie wyrównanej powierzchni do siewu najczęściej przy jednym przejeździe. Kukurydza wykształca silnie rozbudowany wiązkowy system korzeniowy i w związku z tym źle toleruje gleby płytko spulchnione i nadmiernie zagęszczone poniżej warstwy ornej. Aby temu przeciwdziałać zaleca się głęboszowanie pól, które polega na spulchnieniu warstwy podornej bez odwracania i wydobywania jej na powierzchnię roli, przez co poprawie ulegają stosunki powietrzno-wodne w glebie. Przykładem odmiany, która wytwarza silnie rozbudowany system korzeniowy jest  DKC3787 (FAO 270). Dzięki doskonałej penetracji gleby przez korzenie mieszańce te mają lepszy dostęp do wody i składników pokarmowych i dobrze znoszą stresowe warunki uprawy, co przyczynia się do wysokiego i przede wszystkim stabilnego plonowania.

Nieodzownym elementem współczesnej technologii uprawy kukurydzy są różnego rodzaju uproszczenia agrotechniczne, które wskutek zmniejszenia ilości i intensywności wykonywanych zabiegów uprawowych przyczyniają się do uzyskania oszczędności czasu i nakładów. Technologie te różnią się między sobą stopniem uproszczenia podstawowej agrotechniki i polegają na zastąpieniu uprawy płużnej kultywatorowaniem lub bronowaniem, uprawie pasowej lub uprawie zerowej, czyli siewie nasion za pomocą specjalistycznych siewników w nieuprawioną glebę (bezpośrednio w ściernisko lub mulcz). Stosując uproszczone systemy uprawy należy jednak pamiętać, iż przynoszą one korzyści głównie w przypadku gleb żyznych i tych utrzymanych w wysokiej kulturze, czyli posiadających właściwą strukturę, zasobność w składniki pokarmowe i związki organiczne oraz o uregulowanym odczynie i stosunkach wodnych. Długotrwałe lub nieumiejętne stosowanie uproszczeń uprawowych może doprowadzić do pogorszenia ich właściwości fizyko-chemicznych oraz biologicznych, przyczyniając się do obniżenia poziomu plonowania.

Uprawa gleby pod kukurydzę nie jest skomplikowana i skupia się wokół stworzenia roślinom optymalnych warunków termicznych i wilgotnościowych do prawidłowego wzrostu i rozwoju. Staranne jej wykonanie przyczyni się do zwiększenia szansy na uzyskanie wysokich plonów.

Marcin Liszewski