Sezonowe pogorszenie koniunktury w rolnictwie

Obawy o sezonowe pogorszenie tendencji rozwojowych w polskim rolnictwie, wyrażone w wynikach badania koniunktury przed trzema miesiącami, spełniły się. W IV kwartale 2013 r. nastąpiło nieznaczne osłabienie koniunktury w gospodarce rolnej. Ogólny wskaźnik koniunktury spadł z poziomu -1,2 do -1,9. Na kwartalny spadek wskaźnika koniunktury składają się: niewielkie obniżenie wskaźnika wyrównanych przychodów pieniężnych o 0,6 (z -1,9 do -2,5) i spadek wskaźnika zaufania o 1,2 (z 0,4 do -0,8).

Wskaźnik koniunktury w dalszym ciągu jednak znajduje się ponad długookresową średnią. Pogorszenie się koniunktury w rolnictwie ma charakter sezonowy. Świadczy o tym zarówno zachowanie się ogólnego wskaźnika koniunktury, jak i jego składowych – wskaźnika wyrównanych przychodów pieniężnych i wskaźnika zaufania; wszystkie trzy wzrosły rok do roku, odpowiednio o: 2,7, 3,4 i 1,2.

Oczyszczony z wahań sezonowych i zakłóceń przypadkowych ogólny wskaźnik koniunktury kwartalnie zwiększył się, co również przesądza o pozytywnej średnioterminowej tendencji w polskim rolnictwie. Zapowiedź zimowego przestoju znajdujemy w ujemnych saldach zakupów obrotowych środków produkcji i przyszłej sytuacji finansowej gospodarstw rolnych.

Zmiany koniunktury w badanych przekrojach gospodarstw rolnych były zróżnicowane. Poprawę koniunktury odnotowano w gospodarstwach zazwyczaj najmniej efektywnych, tj. położonych w makroregionie południowym, małych (do 7 ha), prowadzonych
przez rolników starszych i z wykształceniem podstawowym. Koniunktura pogorszyła się w makroregionach środkowowschodnim i
zachodnim, w gospodarstwach niedużych (7-15 ha), kierowanych przez osoby młodsze i lepiej wykształcone.

Sezonowe pogorszenie koniunktury uwidacznia się w saldach wydatków bieżących i inwestycyjnych. Odnotowano kwartalny spadek zakupów nawozów mineralnych, pasz treściwych, środków ochrony roślin i maszyn rolnych, a także nakładów na budynki i budowle.

Zmiany roczne są jednak – z wyjątkiem salda wydatków na nabycie środków ochrony roślin – dodatnie.

W ocenie rolników wzrosła dostępność kredytów preferencyjnych. Odsetek gospodarstw sygnalizujących poprawę tej dostępności
zwiększył się o 14,4 pkt. proc. Skłonność rolników do zadłużania się zarazem osłabła, co najprawdopodobniej związane jest z pogorszeniem się ich przyszłej sytuacji finansowej (spadkiem przewidywanych przychodów pieniężnych i zmniejszeniem planowanych oszczędności).

Warunki pogodowe w mijającym roku były dość łaskawe dla gospodarstw rolnych; 15,5 % ankietowanych w ogóle nie odczuła efektów anomalii pogodowych, a zaledwie 9,3 % tych, które w jakiś sposób doświadczyły skutków żywiołowych, oceniło je jako dotkliwe. Jest to najlepszy wynik od chwili włączenia tego pytania do ankiety badania koniunktury w rolnictwie.

Szczegółowe wyniki badania zostały publikowane w wydawnictwie IRG SGH – Badanie okresowe nr 101. IV kwartał 2013 / Business Survey in Agriculture. 4th quarter 2013