Trzeba wyprzedzić objawy chwościka buraka

Najgroźniejszą chorobą grzybową buraków cukrowych jest chwościk buraka. To przede wszystkim na jego zwalczanie ukierunkowana jest technologia fungicydowa. Utrudnienie stanowi fakt, że po wycofaniu kilku popularnych substancji aktywnych pula preparatów stała się ograniczona, a większość dostępnych produktów ma głównie działanie zapobiegawcze, nie interwencyjne. Dodatkowe wyzwanie to konieczność unikania powstawania odporności patogenów poprzez odpowiednie zmianowanie preparatów. Jak w tej sytuacji zaplanować zabiegi fungicydowe?

Ochrona fungicydowa buraków cukrowych to kolejny etap zabiegów agrotechnicznych, którego zadaniem jest zabezpieczenie upraw przed stratami powodowanymi przez choroby grzybowe i osiągnięcie dzięki temu satysfakcjonującej wielkości plonów. O tym, jak ważny jest to aspekt, świadczą efekty doświadczeń polowych, które potwierdzają, że zaniedbania lub nieprawidłowo dobrane rozwiązania są w stanie w dużym stopniu zaszkodzić plantacji.

Porażenie buraków – jaka to choroba?

Jeżeli chodzi o choroby grzybowe, najczęściej występującymi na polskich polach zagrożeniami są: chwościk buraka, bakteryjna plamistość liści, mączniak rzekomy buraka, brunatna plamistość liści, mączniak prawdziwy buraka oraz rdza buraka. W praktyce ochrona fungicydowa koncentruje się na zwalczaniu najgroźniejszej, najbardziej powszechnie występującej choroby, jaką jest właśnie chwościk buraka, który może znacząco obniżyć plonowanie. Niekiedy plantatorzy mają trudność z odróżnieniem w warunkach polowych objawów chwościka buraka i brunatnej plamistości liści – aby rozpoznać problem, trzeba skupić się na barwie i charakterystycznym rozmieszczeniu plamek pojawiających się na liściach. W przypadku chwościka obwódka plam ma bordowy lub ciemnoczerwony kolor, a ich rozkład jest równomierny na całej powierzchni blaszki liściowej. Natomiast objawami brunatnej plamistości są brązowawe zmiany na liściach, bez wyraźnie zaznaczonej obwódki, które mogą zlewać się w duże plamy. Znacznie łatwiej rozpoznać mączniaka prawdziwego, ponieważ zaatakowane liście są pokryte białym nalotem, czy też rdzę – ze względu na rdzawy kolor plamek oraz taki sam nalot, pozostający na dłoniach po dotknięciu porażonej rośliny.

Najważniejsze jest zwalczanie chwościka buraka

Do porażeń chwościkiem buraka dochodzi dość wcześnie – pod koniec czerwca lub na początku lipca. Zarodniki przenoszone przez wiatr i deszcz kiełkują na wilgotnej powierzchni liści, a następnie wnikają w tkanki roślin.

Czynniki, które sprzyjają rozwojowi chwościka, to temperatura powietrza – powyżej 25 stopni C w dzień i powyżej 15 stopni C w nocy – oraz wysoka wilgotność powietrza. Bardzo istotne w tym kontekście są również błędy agrotechniczne, takie jak skrócenie zmianowania, zbyt duża intensywność uprawy czy niestaranne zwalczanie chwastów. O ile na warunki pogodowe nie ma wpływu, to prawidłowe prowadzenie upraw zależy od rolników i pozwala zmniejszyć ryzyko rozwoju tej groźnej choroby. Warto również w każdym sezonie korzystać z map zagrożenia porażeniem przez chwościka buraka, które pokazują skalę ryzyka i dynamikę sytuacji w poszczególnych województwach.

Wyzwania w ochronie przed chwościkiem

Przy planowaniu ochrony fungicydowej istotne jest przede wszystkim uwzględnienie właściwości substancji aktywnych. – Większość preparatów dostępnych na rynku ma działanie zapobiegawcze. Dlatego trzeba pamiętać, żeby być szybszym niż objawy chwościka buraka, aby ochrona była rzeczywiście skuteczna – przypomina Michał Filipowski, Menedżer ds. upraw rolniczych z firmy INNVIGO.

Obecnie bardzo dużym utrudnieniem jest fakt, że niedawno wycofane zostały fungicydy zawierające epoksykonazol, tiofanat metylowy czy tetrakonazol. Oznacza to, że wybór jest drastycznie ograniczony w porównaniu do stanu chociażby sprzed dwóch lat. W rejestrze środków ochrony roślin można obecnie znaleźć stosunkowo dużo, bo aż 40 preparatów do zwalczania chwościka buraka. Główne substancje stosowane w takich zabiegach to azoksystrobina, tebukonazol, fenpropidyna czy difenokonazol – lub też ich połączenie. Przy tak ograniczonej dostępności substancji aktywnych dużym wyzwaniem jest zapobieganie zjawisku odporności i wykorzystywanie w 100% potencjału tych kilku rozwiązań.

Odporność patogenów wywołujących chwościka buraka przejawia się spadkiem skuteczności wykonywanych zabiegów. Najczęściej występuje ona w stosunku do preparatów działających systemicznie, a w mniejszym stopniu wobec tych działających kontaktowo. Zaobserwowane zostały także przypadki odporności na substancje z grupy triazoli i strobiluryn. Z tego powodu konieczna jest jak największa rotacja substancji aktywnych – czyli w kolejnych etapach ochrony fungicydowej muszą być stosowane inne komponenty niż w poprzednich zabiegach, wykonywanych na danym polu.

Kompleksowa technologia od INNVIGO

Najważniejsze zasady, jakich należy przestrzegać w ochronie buraków cukrowych przed chwościkiem buraka, to terminowe wykonanie pierwszego zabiegu, rotowanie substancji aktywnych, aby zapobiegać zjawisku odporności patogenów, a także dobór substancji zarówno o działaniu systemicznym, jak i kontaktowym. – Dzięki ofercie firmy INNVIGO klienci są w korzystnej sytuacji, ponieważ mają do wyboru pulę preparatów do zwalczania chwościka. Mogą więc skorzystać z pełnej technologii ochrony fungicydowej, bazując na różnych substancjach i zapobiegając odporności chwościka – podkreśla Michał Filipowski.

Propozycja do zabiegu T1 to zastosowanie oprócz preparatu miedziowego lub mikrobiologicznego środka Makler 250 SE, czyli azoksystrobiny, oraz Porter 250 EC, który zawiera difenokonazol (1 l/ha lub 0,5-1 l/ha + 0,8-1 l/ha + 0,4 l/ha). W zabiegu T2 jako dodatek do preparatu miedziowego czy mikrobiologicznego (1 l/ha lub 0,5-1 l/ha) INNVIGO poleca fungicyd Kier 450 SC (0,9-1 l/ha), który zawiera trzy substancje aktywne: azoksystrobinę, difenokonazol i tebukonazol. Rozwiązaniem do T3 jest natomiast połączenie preparatu miedziowego albo siarkowego (1 l/ha lub 7 kg/ha) z difenokonazolem, czyli produktem Porter 250 EC (0,4 l/ha). W każdym z takich zabiegów należy uwzględnić dodatek adiuwantu Asystent+, który zwiększa skuteczność działania fungicydów.