Utrzymujące się dysproporcje w wynikach egzaminu gimnazjalnego z języka angielskiego wśród gimnazjalistów z miast i wsi

Utrzymujące się dysproporcje wśród gimnazjalistów z miast i wsi

Centralna Komisja Egzaminacyjna opublikowała wstępne  wyniki egzaminu gimnazjalnego w 2012 r. – w tym z języka angielskiego. Kolejny raz wyniki uczniów ze szkół wiejskich odbiegają od wyników ich rówieśników z miast. W przypadku egzaminu z części podstawowej wyniki uczniów z terenów wiejskich są o 12 punktów procentowych niższe, niż ich rówieśników z miast powyżej 100 tys. mieszkańców (wieś – 58 proc., miasto powyżej 100 tys. mieszkańców – 70 proc.) i aż 15 punktów procentowych niższe na poziomie rozszerzonym[1]. Należy podkreślić, że blisko 90 proc. gimnazjalistów z terenów wiejskich, zdających egzamin na poziomie podstawowym (101 tys.), kontynuowało naukę języka ze szkoły podstawowej.

Tegoroczne wyniki egzaminu gimnazjalnego z języka angielskiego potwierdzają tezy stawiane przez autorów raportu „Bariera rośnie. Język angielski w gimnazjach wiejskich”, opublikowanego przez Fundację Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej wiosną 2012 roku. Fundacja od dawna zwraca uwagę na dysproporcje pomiędzy wynikami egzaminu gimnazjalnego pomiędzy gimnazjalistami z terenów wiejskich i ich rówieśników z miast, które obserwowane są od 4 lat i utrzymują się na wysokim poziomie (6 – 7 punktów).

Należy podkreślić, że tak znaczące zróżnicowanie (niekorzystne dla terenów wiejskich) występuje wyłącznie w przypadku wyników egzaminu z języka angielskiego, który jest najczęściej wybieranym językiem obcym przez gimnazjalistów. W zakresie wyników egzaminu gimnazjalnego w części matematyczno-przyrodniczej oraz humanistycznej różnice są znacząco niższe. Potwierdzają to również tegoroczne wyniki egzaminu gimnazjalnego. A zatem, jak wskazują autorzy raportu, to język angielski może stanowić główną przeszkodę dla znacznej części młodzieży z terenów wiejskich w dostępie do kolejnego etapu edukacji.

Po ogłoszeniu tegorocznych wyników egzaminu gimnazjalnego Ministerstwo Edukacji Narodowej zapowiedziało nowy projekt wspierania nauki języka obcego. Będzie on skierowany do tych szkół i tych rejonów, gdzie szczegółowe analizy pokażą, że uczniowie napisali egzamin słabiej. Ministerstwo zamierza przeznaczyć na ten cel 60 mln złotych[2]. Realizacja projektu jest dopiero w planach, dlatego może warto skorzystać z doświadczeń innych instytucji, które z sukcesem realizują programy nauczania języka angielskiego w gimnazjach na terenach wiejskich.

Program Youngster

Przykładem może być program Youngster, realizowany od 2007 roku przez Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej. Celem działań w ramach programu jest wyrównywanie szans edukacyjnych młodzieży z terenów wiejskich poprzez naukę języka angielskiego. Program adresowany jest do wszystkich chętnych uczniów klas trzecich szkół gimnazjalnych, a zajęcia stanowią uzupełnienie i rozszerzenie programu nauczania języka angielskiego w ramach obowiązującej podstawy programowej.

– Celem programu Youngster jest zapewnienie młodzieży szkół gimnazjalnych z terenów wiejskich dodatkowych zajęć z języka angielskiego, które będą miały wpływ na wyrównanie szans edukacyjnych tej młodzieży w dostępie do szkół ponadgimnazjalnych w miastach – mówi Krzysztof Lipiński, koordynator programu Youngster, zastępca Dyrektora Generalnego Europejskiego Funduszu Rozwoju Wsi Polskiej. – Działamy od 2007 roku, a od 2009 roku Youngster stał się stałym programem dotacyjnym EFRWP, w którym corocznie uczestniczy minimum 3,5 tysiąca uczniów. Aktualnie Youngster swoim zasięgiem obejmuje 105 gmin, czyli ok. 5 proc. całego kraju. Osiągane na egzaminie gimnazjalnym średnie wyniki uczestników programu Youngster, nie odbiegają od średnich wyników ich rówieśników z miast. Zachęcamy zatem wszystkie szkoły do korzystania z programu oraz naszego doświadczenia – dodaje.

Na egzaminie gimnazjalnym, w przeciwieństwie do matury, nie ma wymogu minimalnej liczby punktów, które uczeń musi uzyskać, aby zaliczyć egzamin. Niemniej jednak przy rekrutacji do szkół ponadgimnazjalnych w 50 proc. uwzględnia się oceny na świadectwie, a w pozostałych 50 proc. – wynik egzaminu gimnazjalnego. A zatem absolwenci gimnazjów wiejskich przy bardzo podobnych lub niewiele niższych wynikach testu humanistycznego i matematyczno-przyrodniczego w stosunku do ich rówieśników z miast, będą mieli ograniczone szanse w dostępie do lepszych szkół ponadgimnazjalnych lub nie będą mieli tych szans wcale – na skutek dużo gorszych wyników z egzaminu z języka angielskiego. W związku z tym wskazane byłyby:

• kompleksowe badania porównawcze służące pełnemu zdiagnozowaniu możliwych przyczyn istnienia dysproporcji w wynikach nauczania języka angielskiego pomiędzy terenami wiejskimi i miejskimi oraz przygotowanie na szczeblu centralnym, stosownie do wyników tych badań, programów wsparcia nauczania języka angielskiego na terenach wiejskich oraz ich szybkiego wdrożenia wraz z zapewnieniem niezbędnych środków finansowych na realizację,

oraz

• zmiana (nowelizacja) rozporządzenia MEN w takim kierunku, aby wynik egzaminu gimnazjalnego w części językowej był brany pod uwagę przy rekrutacji do szkół ponadgimnazjalnych dopiero po usunięciu dysproporcji w efektach nauczania języków obcych, w tym zwłaszcza języka angielskiego, pomiędzy terenami wiejskimi i miejskimi.

O RAPORCIE:

Raport „Bariera rośnie. Język angielski w gimnazjach wiejskich” jest kontynuacją i uzupełnieniem opublikowanego w grudniu 2010 roku raportu pt. „Angielski – czyja szansa?”. Poprzedni raport wskazywał bariery i problemy, jakie istnieją w zakresie nauki języka angielskiego w gimnazjach wiejskich, a także na możliwe rozwiązania systemowe, które mogłyby przyczynić się do wyrównywania szans edukacyjnych uczniów z terenów wiejskich w stosunku do ich rówieśników w miastach.

Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej rozpoczął działalność w 1990 roku, na mocy umowy między rządem polskim a Europejską Wspólnotą Gospodarczą. Fundacja od ponad dwóch dekad pomaga zmieniać wizerunek polskiej wsi, dostosowując się do zmieniających się potrzeb lokalnej społeczności. Obecnie nie tylko wspiera rozwój infrastruktury technicznej, ale także – poprzez różne narzędzia finansowe – pomaga przedsiębiorcom i organizacjom pozarządowym. Fundacja duży nacisk kładzie także na rozwój infrastruktury społecznej, co czyni poprzez program grantowy wspierający aktywność i samoorganizację lokalnych społeczności czy wyrównywanie szans edukacyjnych młodzieży z terenów wiejskich. Więcej informacji na stronie: www.efrwp.pl