Zwalczaj szkodniki w oziminach

Prof. dr hab. Bożena Kordan
Katedra Entomologii, Fitopatologii i Diagnostyki Molekularnej
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski W Olsztynie

Monitoruj jesienne naloty szkodników w rzepaku

Zbliża się czas zasiewów ozimin. Prawidłowa agrotechnika i termin siewu to czynniki, które mogą wpływać na zmniejszenie nasilenia występowania szkodników lecz nie zabezpieczają upraw przed ich występowaniem. Przed nami kolejny sezon z zakazem stosowania zapraw neonikotynoidowych, które chroniły rzepak przed szkodnikami jesiennymi. Skutki braku zaprawiania nasion odczuli plantatorzy rzepaku szczególnie w tym roku. Bardzo liczne uszkodzenia korzeni przez larwy śmietki kapuścianej jesienią silnie osłabiły rośliny, co spowodowało słabsze przezimowanie. Jakie będzie nasilenie szkodników w tym roku trudno przewidzieć, ale na pewno nie małe.

Bardzo ważny w ochronie rzepaku jest monitoring plantacji, który należy prowadzić bezpośrednio po wschodach. Częsta obecność na polu, identyfikacja szkodnika, ustalenie liczebności, to warunki podejmowania trafnych decyzji. Niezbędnym narzędziem są żółte naczynia oraz pułapki zapachowe monitorujące występowanie śmietki kapuścianej.

Fot. 1. Żółte naczynia na polu rzepaku w woj. lubelskim w dniu 22.09.2015 r.

Po 3 godzinach od wystawienia odłowiło się 15 szt. dorosłych owadów śmietki kapuścianej.

Jakie szkodniki są ważne?

W okresie jesiennym uprawom rzepaku zagrażają przede wszystkim larwy gnatarza rzepakowca zjadające liście i powodujące gołożery (próg szkodliwości: 1 larwa na 1 roślinie), osobniki dorosłe i larwy pchełki rzepakowej żerujące w ogonkach i nerwach liści oraz liściu sercowym (próg szkodliwości: 3 chrząszcze na 1 mb rzędu), larwy tantnisia krzyżowiaczka zeskrobujące dolną skórkę i miękisz liści, larwy rolnic odcinające siewki od korzeni w pobliżu powierzchni gleby i częściowo wciągające je do gleby), żerujące larwy chowacza galasówka tworzące na korzeniach i szyjce korzeniowej narośla o średnicy 1 cm (próg szkodliwości: 2-3 chrząszcze w żółtym naczyniu w ciągu 3 dni). Najgroźniejsze w ostatnim czasie są larwy śmietki kapuścianej wgryzające się w szyjkę korzeniową (próg szkodliwości: 1 śmietka w żółtym naczyniu w ciągu 3 dni).

W przypadku stwierdzenia przekroczenia progów szkodliwości należy wykonać zabieg nalistny. Aktualnie w ochronie rzepaku jesienią zarejestrowane są środki do zwalczania gnatarza rzepakowca, pchełki rzepakowej, pchełek ziemnych i mszycy kapuścianej, zwalczające jednocześnie śmietkę kapuścianą i tantnisia krzyżowiaczka.

Substancje czynne wchodzące w skład tych środków to przede wszystkim związki z grupy pyretroidów takie jak np.: lamda-cyhalotryna wchodząca w skład KARATE ZEON ®. Ze względu na rozciągnięty w czasie nalot szkodników, zabiegi czasami należy powtórzyć kilkakrotnie.

Fot. 2. Korzenie rzepaku uszkodzone przez larwy śmietki kapuścianej

Przy braku zapraw nasiennych, tylko insektycydowe zabiegi nalistne uniemożliwiają złożenie jaj do gleby przez samice śmietki kapuścianej i ograniczają uszkodzenia korzeni rzepaku przez larwy.

Uważaj na mszyce w zbożach ozimych

Problemy szkodników pojawiających się jesienią na oziminach nie dotyczą tylko rzepaku. W ubiegłym sezonie nasilił się problem Żółtej Karłowatości Jęczmienia - choroby wirusowej występującej zwłaszcza w zbożach ozimych szczególnie w jęczmieniu ozimym. Wektorem Wirusa Żółtej Karłowatości Jęczmienia są mszyce zbożowe, przenoszące wirusa z roślin zakażonych na zdrowe. Z uwagi na dużą grupę roślin żywicielskich w każdym roku istnieje niebezpieczeństwo zakażenia zbóż. Najbardziej groźne są, gdy infekcja następuje we wczesnych fazach rozwojowych, gdyż rozwijająca się choroba powoduje zahamowanie wzrostu (zahamowanie wzrostu korzeni, czernienie, brak odrostów), ograniczenie pobierania wody i składników odżywczych, co w konsekwencji prowadzi do obniżenia wysokości i jakości plonu.

W celu zapobiegania występowaniu Żółtej Karłowatości Jęczmienia w uprawianych przez nas zbożach, musimy zwalczać mszyce, i tym samym nie dopuszczać do roznoszenia przez nie wirusów. Monitoring plantacji prowadzimy od wschodów, przeglądając rośliny, zwracają uwagę również na dolną stronę liści. Narzędziem pomocniczym w ustaleniu nalotu mszyc mogą być żółte tablice lepowe.

Zabieg nalistny należy wykonać jak najwcześniej po stwierdzeniu nalotu, stosując KARATE ZEON ®, jeden z preparatów zarejestrowanych do jesiennego zwalczania mszyc-wektorów Wirusa Żółtej Karłowatości Jęczmienia.

Fot. 3. Porównanie rośliny porażonej Wirusem Żółtej Karłowatości Jęczmienia ze zdrową rośliną